فهرست مطالب

رویکرد CLIL: یادگیری زبان از طریق محتوا

Content and Language Integrated Learning (CLIL) یا یادگیری زبان مبتنی بر محتوا، یکی از رویکردهای نوین در حوزه آموزش زبان است که هدف آن تلفیق آموزش زبان با موضوعات درسی مانند علوم، تاریخ، جغرافیا و هنر است. این رویکرد که در دهه ۱۹۹۰ توسط کمیسیون اروپا معرفی شد، بر این اصل استوار است که زبان باید به عنوان ابزاری برای یادگیری و نه تنها هدفی در آموزش دیده شود.

یکی از پایه‌های فلسفی CLIL این است که یادگیری زبان باید با تجربه‌ای عملی همراه باشد. به این معنا که زبان تنها یک هدف آموزشی نباشد، بلکه به وسیله‌ای برای دسترسی به دانش و اطلاعات تبدیل شود. این روش همچنین به اهمیت تفکر میان‌رشته‌ای و ارتباط بین موضوعات مختلف در آموزش تأکید دارد. در این مقاله، به بررسی مفهوم، مزایا و چالش‌های این روش، و همچنین تأثیر آن بر یادگیری زبان می‌پردازیم.

مفهوم یادگیری مبتنی بر محتوا (CLIL)

CLIL رویکردی است که زبان‌آموزان را به یادگیری یک زبان جدید در حین یادگیری یک موضوع خاص تشویق می‌کند. در این روش، دانش‌آموزان به جای یادگیری جداگانه زبان، آن را در بستر موضوعات علمی یا عملی تمرین می‌کنند. به عنوان مثال، یک دانش‌آموز ممکن است مفاهیم علمی مانند چرخه آب را به زبان انگلیسی یاد بگیرد یا در کلاس تاریخ با زبان فرانسوی، درباره انقلاب فرانسه مطالعه کند.

بر اساس تحقیقات انجام‌شده در European Journal of Language Education، این روش نه تنها به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا زبان را بهتر فراگیرند، بلکه باعث تقویت تفکر انتقادی، حل مسئله و مهارت‌های چندبعدی نیز می‌شود.

اصول چهارگانه CLIL

رویکرد CLIL بر چهار اصل اساسی معروف به 4Cها استوار است:

1.  Content (محتوا): یادگیری موضوعات درسی در کنار زبان.

2.Communication (ارتباط): استفاده فعال از زبان به‌عنوان ابزار اصلی برای تبادل اطلاعات.

3. Cognition (شناخت): توسعه تفکر انتقادی و مهارت‌های شناختی از طریق محتوا.

4.Culture (فرهنگ): آشنایی با فرهنگ زبان هدف و توسعه مهارت‌های بین‌فرهنگی.

این اصول نشان می‌دهند که CLIL یک رویکرد جامع است که آموزش زبان را با مهارت‌های دیگر ترکیب می‌کند.

شیوه اجرای CLIL

CLIL معمولاً در محیط‌های آموزشی دو یا چندزبانه به کار گرفته می‌شود، جایی که دانش‌آموزان مفاهیم موضوعات مختلف را به زبان دوم یا سوم یاد می‌گیرند. برای مثال:

  1. در درس علوم، دانش‌آموزان ممکن است چرخه حیات پروانه‌ها را به زبان انگلیسی یاد بگیرند.
  2. در درس جغرافیا، مفاهیمی مانند تغییرات آب‌وهوایی به زبان اسپانیایی تدریس می‌شود.
  3. در هنر و موسیقی، دانش‌آموزان می‌توانند درباره تاریخچه سازها یا سبک‌های هنری به زبان فرانسوی بحث کنند.

این شیوه، زبان‌آموزان را در معرض واژگان تخصصی و ساختارهای زبانی مرتبط با موضوعات درسی قرار می‌دهد، که به تسلط عمیق‌تر بر زبان منجر می‌شود.

چرا CLIL مؤثر است؟

رویکرد CLIL زبان را از محیط کلاس‌های سنتی خارج کرده و آن را به تجربه‌ای روزمره و واقعی تبدیل می‌کند. برای مثال، وقتی دانش‌آموزان مفاهیم علمی مانند «فتوسنتز» یا «انرژی‌های تجدیدپذیر» را به زبان خارجی می‌آموزند، نه تنها دایره واژگان خود را گسترش می‌دهند، بلکه درک بهتری از نحوه استفاده از زبان در محیط‌های تخصصی پیدا می‌کنند.

تحقیقات نشان داده است که یادگیری زبان در بستر موضوعات درسی، موجب تقویت حافظه بلندمدت می‌شود، زیرا اطلاعات به صورت چندبعدی پردازش می‌شوند. زبان‌آموزان علاوه بر یادگیری واژگان، این کلمات را در زمینه واقعی آن‌ها استفاده می‌کنند، که یادگیری را عمیق‌تر و معنادارتر می‌کند.

مزایای روش CLIL

1. یادگیری همزمان زبان و دانش موضوعی:

دانش‌آموزان در این روش، زبان را در بستر واقعی یاد می‌گیرند. این امر به آن‌ها کمک می‌کند تا زبان را به‌عنوان ابزاری برای یادگیری و نه فقط یک موضوع مجزا درک کنند.

2.تقویت تفکر انتقادی و حل مسئله:

بر اساس پژوهش‌های انجام‌شده توسط Cambridge University Press (2023)، CLIL باعث می‌شود دانش‌آموزان به جای حفظ مطالب، در فرآیند یادگیری فعالانه شرکت کنند.

3.افزایش انگیزه یادگیری زبان:

از آنجا که زبان‌آموزان موضوعاتی را که برایشان جالب است مطالعه می‌کنند، انگیزه بیشتری برای یادگیری دارند.

4. آمادگی برای دنیای واقعی:

CLIL دانش‌آموزان را برای محیط‌های چندزبانه آماده می‌کند، جایی که زبان به‌عنوان ابزاری برای ارتباط و یادگیری استفاده می‌شود.

5.تقویت مهارت‌های بین‌فرهنگی:

این روش با معرفی دانش‌آموزان به فرهنگ‌های مختلف، آن‌ها را برای تعامل با جوامع جهانی آماده می‌کند.

چالش‌های CLIL

با وجود مزایای فراوان، CLIL چالش‌هایی نیز دارد که شامل موارد زیر است:

1. نیاز به معلمان دو مهارته:اجرای موفقیت‌آمیز CLIL مستلزم آن است که معلمان هم در موضوع درسی و هم در زبان مورد نظر تخصص داشته باشند. این نیاز می‌تواند فرآیند آموزش را پیچیده‌تر کند.

2.پیچیدگی مواد آموزشی:طراحی منابع آموزشی که هم موضوع درسی و هم مهارت‌های زبانی را پوشش دهند، زمان‌بر و دشوار است.

3.مشکلات یادگیری برای زبان‌آموزان مبتدی:برای زبان‌آموزانی که هنوز تسلط کافی به زبان هدف ندارند، این روش ممکن است سخت و استرس‌زا باشد.

4.تفاوت در سرعت یادگیری:در کلاس‌های CLIL، برخی از دانش‌آموزان ممکن است در یادگیری زبان سریع‌تر باشند، در حالی که دیگران بیشتر به موضوع درسی علاقه‌مند باشند.

نمونه‌های موفق استفاده از CLIL

1.برنامه‌های آموزشی در فنلاند و هلند: مدارس در این کشورها از CLIL برای آموزش علوم و تاریخ به زبان انگلیسی استفاده می‌کنند. این برنامه‌ها نتایج چشمگیری در افزایش مهارت زبانی دانش‌آموزان داشته است.

2.پروژه CLIL در اتحادیه اروپا: اتحادیه اروپا با حمایت از برنامه‌های CLIL در مدارس، تلاش کرده است تا دانش‌آموزان را برای محیط‌های چندزبانه کاری آماده کند.

روش CLIL با ترکیب آموزش زبان و محتوا، به یکی از موثرترین رویکردهای یادگیری زبان تبدیل شده است. این روش نه تنها مهارت‌های زبانی را تقویت می‌کند، بلکه دانش‌آموزان را برای دنیای واقعی، تفکر انتقادی و تعاملات بین‌فرهنگی آماده می‌سازد. با این حال، برای بهره‌گیری کامل از این روش، نیاز به آموزش معلمان متخصص و طراحی مواد آموزشی مناسب وجود دارد. با توجه به رشد جهانی CLIL، این رویکرد می‌تواند به یکی از استانداردهای اصلی آموزش زبان در آینده تبدیل شود.

یکی دیگر از روش‌های نوین آموزش زبان که در مقالات قبلی سایت طلوع مهر به آن پرداخته ایم، ترانس‌لنگویجینگ (Translanguaging)نام دارد که یک رویکرد نوین و تاثیرگذار در آموزش زبان است و به دانش‌آموزان چندزبانه اجازه می‌دهد از تمامی منابع زبانی خود برای یادگیری و ارتباط استفاده کنند. توضیحات بیشتر درباره این موضوع را می توانید از اینجا مطالعه نمایید.

منابع

1. Marsh, D. (2022). Content and Language Integrated Learning: A Framework for Education. Cambridge University Press.

2. Mehisto, P., & Marsh, D. (2023). Uncovering CLIL: Content and Language Integrated Learning in Bilingual and Multilingual Education. Oxford University Press.

3. European Journal of Language Education (2023). The Impact of CLIL on Language Proficiency and Cognitive Skills.

4. Cambridge Assessment English (2023). How CLIL Prepares Students for Global Environments.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *